आजको विषय अर्जुनको विषादको वारेमा हुनेछ । त्यो भन्दा पहिले युद्धको भूमिका नै जाउँ ।
महाभारतको
युद्ध हुन लाग्यो । पाण्डव पक्षका र कौरव पक्षका सबै सेनाहरुको तयारी
हुनलाग्यो । त्यही वखत कौरवतर्फवाट दुर्योधन भगवान श्रीकृष्णसंग
युद्धकोलागि सहायता माग्न द्वारका गए । संयोगले त्यही वेला अर्जुन
पनि पाण्डवतर्फवाट मदत माग्न त्यहीं पुगे । भगवान त्यो वेला सुतिरहनुभएको
थियो । दुर्योधन केही क्षण अगाडि पुगेका हुनाले भगवानको शिरान तर्फको
मेचमा वसे । अर्जुन केही क्षणपछि पुगेकोले उनी भगवानको पाउतिरको मेचमा वसे,
भगवान कुन वेला उठ्नुहुन्छ भनेर । भगवान उठ्नुभयो । आँखा खोल्ने वित्तिकै
उहाँको नजर अर्जुनमा पर्यो । उहाँले सोध्नुभयो, 'ओहो! अर्जुन, तिमी के
कामले आयौ ?' तर दुर्योधनले आफू अर्जुनभन्दा अधि नै त्यहाँ पुगिसकेको कुरा
भने भगवानलाई । भगवानले भन्नुभयो, 'दुर्योधन, तिमी पहिले आएको भए पनि मैले त
पहिले अर्जुनलाई नै देखें, तिमीलाई पछि नै देखें । फेरि तिमी अर्जुन भन्दा
जेठा छौ, त्यसैले तिमीहरु दुई जना जे भन्न आएको भए पनि पहिलो अवसर
अर्जुनले नै पाउनुपर्छ ।' (अन्तर्यामी भगवानले अर्जुन र दुर्योधन द्वारका
आउनुको कारण थाहा पाइसक्नुभएको थियो) । त्यसपछि ती दुवैले आफू आएको कारण
भने । त्यसपछि भगवानले भन्नुभयो, 'यो युद्धमा म कुनै हतियार प्रयोग गर्दिन,
तिमीहरु दुवै थरीलाई मवाट सहयोग चाहिएको छ । एकातिर एघार अक्षोहिणी सेना
छ, अर्कोतिर कुनै अस्त्रशस्त्र प्रयोग नगर्ने म छु । त्यसमध्ये अर्जुनको
छान्ने पालो पहिले छ ।' अर्जुनले एघार अक्षोहिणी सेना छोडेर नि:शस्त्र
भगवानलाइ छाने । दुर्योधनलाइ भगवान चाहिएको पनि थिएन, त्यसैले उनी एघार
अक्षोहिणी सेना पाएर खुशी हुँदै हस्तिनापुर फर्के ।
यो घटनाको
तात्पर्य हजुरहरुलाई अवगत नै होला । एघार अक्षोहिणी सेना भनेको संसारका भोग
पदार्थ र नि:शस्त्र भगवान भनेको भगवान नै हुनुभयो । अर्जुन भक्त थिए,
भगवानमा समर्पित थिए । उनले भगवानको महिमा बुझेका थिए, वालखकालदेखि नै
आफ्ना काका धृतराष्ट्रवाट पाएका सबै दुःखहरु सम्झेका थिए, ती दुःखहरु परेको
वेलामा भगवान श्रीकृष्णले उनीहरुलाई गरेको कृपा पनि उनले विर्सेका
थिएनन् । त्यसैले उनले भगवान नै मागे, त्यही अनुरूप जीवनरूपी युद्धमा सफल
पनि भए, उता दुर्योधन भगवानमा भक्ति गर्दैनथे, खालि यही संसारका पदार्थले
आफूलाई सुख दिन्छ भन्ने ठान्थे, त्यसैले उनलाई नि:शश्त्र भगवानको कुनै
प्रयोजन नै देखिएन आफ्नो जीवनमा । यही कारण, उनी जीवनरूपी युद्धमा असफल भए,
धेरै दुःख पाए, आफ्नो यस्तो अमूल्य जीवन यसै खेर फाले । यो प्रसंगले
हामीलाई सुख र शान्तिमय जीवन विताउन के गर्नुपर्ने रहेछ भन्ने कुरा सिकाउँछ
जस्तो लाग्छ । सन्तहरु भन्छन, महाभारतको इतिहासले हाम्रो संस्कृतिमा
आफ्नो स्थान त राखी नै हाल्छ, तर यो महाभारतको कथालाई खालि कथाको रूपमा
मात्रै नलिई हाम्रो आफ्नो जीवनमा पनि परमात्माको कृपाको महत्त्व बुझ्नुपर्छ
हामीले ।
अहिलेलाई यत्ति । अरु पछि ।
हजुरहरुको
इन्दिरा
No comments:
Post a Comment